COBOL چیست؟ آموزش کامل و جامع COBOL

COBOL (Common Business-Oriented Language) یک زبان برنامه‌نویسی قدیمی و قدرتمند است که برای توسعه برنامه‌های تجاری و مالی طراحی شده است. این زبان هنوز هم در سیستم‌های بانکی و مالی بزرگ استفاده می‌شود.

       IDENTIFICATION DIVISION.
       PROGRAM-ID. HELLO-WORLD.
       
       ENVIRONMENT DIVISION.
       
       DATA DIVISION.
       WORKING-STORAGE SECTION.
       
       PROCEDURE DIVISION.
           DISPLAY "سلام دنیا!".
           STOP RUN.

COBOL در سال 1959 توسط کمیته CODASYL با حمایت وزارت دفاع آمریکا ایجاد شد. هدف اصلی، ایجاد یک زبان برنامه‌نویسی استاندارد برای کاربردهای تجاری بود.

یک برنامه COBOL از چهار بخش اصلی تشکیل شده است:

       IDENTIFICATION DIVISION.
       * شناسایی و مشخصات برنامه
       
       ENVIRONMENT DIVISION.
       * تنظیمات محیط اجرا
       
       DATA DIVISION.
       * تعریف متغیرها و ساختارهای داده
       
       PROCEDURE DIVISION.
       * کدهای اجرایی برنامه

COBOL دارای انواع داده متنوعی است که برای کاربردهای تجاری بهینه شده‌اند.

انواع اصلی داده

       WORKING-STORAGE SECTION.
       01 NUMERIC-VALUE    PIC 9(5)V99.
       01 TEXT-VALUE      PIC X(20).
       01 DECIMAL-VALUE   PIC S9(7)V99 COMP-3.
       01 DATE-VALUE      PIC 9(8).

مدیریت فایل یکی از قوی‌ترین ویژگی‌های COBOL است که امکان کار با فایل‌های متنی و باینری را فراهم می‌کند.

       ENVIRONMENT DIVISION.
       INPUT-OUTPUT SECTION.
       FILE-CONTROL.
           SELECT CUSTOMER-FILE ASSIGN TO "CUSTOMER.DAT"
           ORGANIZATION IS INDEXED
           ACCESS MODE IS SEQUENTIAL
           RECORD KEY IS CUSTOMER-ID.
       
       DATA DIVISION.
       FILE SECTION.
       FD CUSTOMER-FILE.
       01 CUSTOMER-RECORD.
           05 CUSTOMER-ID   PIC 9(5).
           05 CUSTOMER-NAME PIC X(30).

COBOL دارای دستورات قدرتمندی برای انجام محاسبات تجاری و مالی است.

       WORKING-STORAGE SECTION.
       01 NUM1 PIC 9(5)V99 VALUE 1234.56.
       01 NUM2 PIC 9(5)V99 VALUE 5678.90.
       01 RESULT PIC 9(6)V99.
       
       PROCEDURE DIVISION.
           COMPUTE RESULT = NUM1 + NUM2
           DISPLAY "Result: " RESULT
           
           MULTIPLY NUM1 BY NUM2 GIVING RESULT
           DISPLAY "Multiplication: " RESULT.

COBOL دارای ساختارهای کنترلی متنوعی برای مدیریت جریان برنامه است.

       IF AGE >= 18
           DISPLAY "بزرگسال"
       ELSE
           DISPLAY "خردسال"
       END-IF.
       
       PERFORM VARYING I FROM 1 BY 1 UNTIL I > 10
           DISPLAY I
       END-PERFORM.

COBOL در طول سال‌ها تکامل یافته و قابلیت‌های مدرنی به آن اضافه شده است.

قابلیت‌های جدید

• پشتیبانی از XML و JSON
• یکپارچگی با وب سرویس‌ها
• پشتیبانی از Unicode
• قابلیت‌های شیءگرایی

       WORKING-STORAGE SECTION.
       01 XML-DOCUMENT.
           05 XML-CONTENT PIC X(1000).
       
       PROCEDURE DIVISION.
           XML GENERATE XML-DOCUMENT FROM CUSTOMER-RECORD
           XML PARSE XML-DOCUMENT
               PROCESSING PROCEDURE IS HANDLE-XML.

با وجود قدمت بالا، COBOL همچنان در صنایع مختلف کاربرد دارد:

صنایع اصلی

• سیستم‌های بانکی و مالی
• بیمه
• سیستم‌های دولتی
• شرکت‌های هواپیمایی

برای نوشتن کد COBOL بهینه و قابل نگهداری، رعایت نکات زیر ضروری است:

اصول کدنویسی

• نامگذاری معنادار متغیرها
• مستندسازی مناسب
• سازماندهی منطقی پاراگراف‌ها
• استفاده از تورفتگی مناسب

برای توسعه با COBOL، ابزارهای مختلفی در دسترس است:

محیط‌های توسعه

• Micro Focus Visual COBOL
• IBM Rational Developer
• OpenCOBOL/GnuCOBOL
• Eclipse با افزونه COBOL

ابزارهای تست و دیباگ

• XPEDITER
• Micro Focus Enterprise Analyzer
• IBM Debug Tool